Konstitutsiya – davlatning asosiy qonuni bo‘lib, uning mazmuni davlat tuzilishi, jamiyat hayoti va inson huquqlari bilan bog‘liq asosiy prinsiplarni belgilaydi. Bu hujjat davlat va fuqarolar o‘rtasidagi munosabatlarni tartibga soladi va davlatning huquqiy tizimiga poydevor bo‘lib xizmat qiladi.
Konstitutsiya quyidagi asosiy bo‘lim va tamoyillarni o‘z ichiga oladi:
Davlat suvereniteti va mustaqilligi:
O‘zbekiston Respublikasining mustaqil va suveren davlat ekanligi mustahkamlangan. Davlatning barcha qarorlari xalq manfaatlarini ifoda etishi zarur (1-modda).
Fuqarolarning huquqlari va erkinliklari:
Insonning hayot, erkinlik, so‘z va e’tiqod erkinligi, mulkka egalik qilish, ta’lim olish kabi huquqlari kafolatlanadi (21-52-moddalar).
Hokimiyat tarmoqlarining ajratilishi:
Konstitutsiya hokimiyatni qonun chiqaruvchi (Oliy Majlis), ijro etuvchi (Prezident va Hukumat) hamda sud hokimiyatiga ajratib, ular o‘rtasidagi muvozanatni ta’minlaydi (76-116-moddalar).
Ijtimoiy va iqtisodiy tizim:
Mulkchilikning davlat, xususiy va boshqa shakllari teng huquqli deb e’tirof etiladi. Shuningdek, ijtimoiy himoya va barqaror iqtisodiy rivojlanish kafolatlanadi (53-67-moddalar).
Ma’muriy-hududiy tuzilma:
O‘zbekiston Respublikasi yagona davlat bo‘lib, uning tarkibiga Qoraqalpog‘iston Respublikasi kiradi. Har bir hududning ma’muriy va huquqiy maqomi belgilanadi (68-100-moddalar).
Konstitutsiyaga o‘zgartirishlar kiritish tartibi:
Har qanday o‘zgarish umumxalq referendumi yoki parlament orqali amalga oshiriladi (127-modda).
Konstitutsiya davlatning huquqiy tizimining negizi bo‘lib, uning barqaror rivojlanishi uchun xizmat qiladi. O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi xalq manfaatlarini himoya qilish, ijtimoiy adolatni ta’minlash va inson huquqlarini kafolatlashga qaratilgan. Shu bois, uning ahamiyati beqiyosdir.
M. SADIKOVA,
Tuproqqal’a tumani yuridik xizmat ko‘rsatish markazi bosh yuriskonsulti.