UMUMIY O‘RTA TAʼLIM OLISHNING KONSTITUTSIYAVIY KAFOLATLARI

Mamlakatimizdagi taʼlim turlari tizimida umumiy o‘rta taʼlim markaziy o‘rinni egallaydi. Maktab har bir insonning barkamol va bilimli shaxs bo‘lib voyaga yetishida muhim ahamiyatga ega.

Yangilangan Konstitutsiyamizning 50-moddasida davlat bepul umumiy o‘rta taʼlim olishni kafolatlashi bilan birgalikda umumiy o‘rta taʼlim majburiy ekanligi haqida norma belgilandi.

Mazkur yangi normaning ahamiyati quyidagilarda namoyon bo‘ladi:

birinchidan, intellektual avlod asri bo‘lgan XXI asrda ilm-maʼrifatsiz har qanday jamiyat, iqtisodiyot barqaror rivojlana olmaydi. Shu sababli, har bir insonning taʼlim olish huquqini taʼminlash oila, jamiyat va davlatga muayyan majburiyatlarni yuklaydi;

ikkinchidan, O‘zbekiston tomonidan imzolangan ko‘plab xalqaro hujjatlarda umumiy o‘rta taʼlim majburiy ekanligi belgilangan. Xususan, Inson huquqlari umumjahon Deklaratsiyasining 26-moddasida boshlang‘ich taʼlim majburiy bo‘lishi belgilangan. Zero, umumiy o‘rta taʼlimning majburiyligini belgilash orqali aholining savodlilik darajasini yuksaltirish jahonda tan olingan usuldir;

uchinchidan, maktabda o‘qishning majburiy ekanligini bajarmaganlik uchun qonunchiligimizda ota-onalar uchun javobgarlik belgilangan. Xususan, Maʼmuriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksining 47-moddasida bolalarni tarbiyalash va taʼlim berish borasidagi majburiyatlarni bajarmaganlik uchun ota-onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar uchun maʼmuriy javobgarlik nazarda tutilgan. Bu voyaga yetmaganlarning o‘z vaqtida va sifatli taʼlim olishlarini, ota-onalarning taʼlimga oid majburiyatini taʼminlashga qaratilgandir. Shuningdek, taʼlim oluvchilar, ularning ota-onalari va yaqinlarining masʼuliyatini oshirish bilan birga, ertamiz egalari bo‘lgan yoshlarning maktabda puxta bilim olib, hayotda o‘z o‘rnini topib el-yurt koriga yaraydigan munosib farzand bo‘lib yetishishi uchun muhim huquqiy kafolat bo‘lib hisoblanadi.

R.EGAMBERDIYEV,

Yangiariq tumani yuridik xizmat ko‘rsatish markazi bosh yuriskonsulti.